انواع نقشهای پنجره ارسی

ارسي ها داراي نقشهاي متعددي است

۱- نقش اسليمي و متداول

همان طور از اسم آن پيداست نقشي است كه در اكثر كشورهاي اسلامي رايج است و خارجيان آن را به مردم مسلمان نسبت ميدهند و نقش اصلي آن را از گياهان گرفته اند و در نقشهاي قالي و نقاشي هاي مختلف نيز ديده ميشود .

۲- گره چيني

اين نقش داراي نقوش هندسي شكل است كه به مرور زمان در دنياي اسلام رايج شده و در كاشي كاريها و آجرنماها كاربرد فراواني دارد و كل كار با هندسه و مثلثات آميخته شده است . هريك ازنقشهاي اصلي كه شامل نقش اسليمي و گره چيني است خود داراي نقشهايي فرعي است كه در اين ميان، نقش جقه اهميت ببيشتري از بقيه دارد .

جقه نقش

جقه در معناي درخت سرو است كه مظهر آزادي است و شكل تقريبي آن را به صورت درخت سرو فرض ميكنند و سر نقش به صورت خميده است و بدين معناست كه مرد آزاده و آزاد فقط در مقابل معبود سر تسليم فرود ميآورد اين نقش در استان كردستان بسيار ديده ميشود و اكثر شيشههاي آن به رنگ قرمز رنگ است در كل شهرستان فقط يك نمونه رنگ آبي وجود دارد . پنجره هاي ارسي اصيل و سنتي به صورت يك لنگه، دو لنگه، سه لنگه، چهارلنگه، پنج و هفت لنگه و حتي در بعضي موارد نه لنگه مي باشند كه هر كدام بسته به نوع بناي محل استفاده فرق دارد. لت يا لنگه ي ارسي ها معمولا فرد است.

ارسي يك لتي در بالا خانه هاي گوشوار يا راهروهاي طبقه اول ساختمان كه معمولا در نقاط سردسير به ورت در است ديده مي شوند. در ميان درها و پنجره ها به درهاي دو لنگه اي برمي خوريم كه قسمت بالاي آن ها به روش گره سازي با شيشه هاي رنگي و يا روش قواره بري ساخته شده است كه به آن ها خفنگ مي گويند.

۵- جايگاه پنجره ارسي :

ارسي هميشه براي طبقات مختلف متفاوت بوده است و جز ملاكان و سران و حاكمان آن زمان كمتر كسي مي توانسته از اين نوع پنجره در منزل يا عمارت خود استفاده كند. خود كساني كه از اين پنجره ها استفاده مي كردند نيز بنا به موقعيت اجتماعي شان در ميان جامعه از پنجره هاي ارسي متفاوت بهره مي بردند. پنجره هاي ارسي بيشتر به اتاق هاي نشيمن يا پذيرايي باز مي شده و يا در تالارهاي بزرگ كاخ ها يا عمارات استفاده مي شده و هميشه در يك بنا شاهكار ارسي آن متعلق به قسمت پذيرايي بوده است. هنر ارسي بيشتر به دوره صفويه و قاجاريه مربوط مي شود و در معماري به سبك صفويه و قاجاريه جلوه و جايگاه دارد.

۶- طرز كار پنجره ارسي :

ارسي ها از نظر طرز كار به دو دسته تقسيم مي شوند :

۱-ارسي هاي ساده : در اين حالت لنگه هاي ارسي به علت سبك بودن به راحتي با دست و يك نفره جابجا مي شود و باز و بسته كردن آن ها آسان است.

۲ -ارسي هاي وزنه اي : در ارسي هاي وزنه اي علاوه بر حالت كشويي كه در ارسي هاي ساده وجود دارد، درون چهارچوب خالي است و در آن وزنه هاي سربي به وسيله ريسماني به لنگه هاي ارسي متصل گرديده اند و بالا و پايين كشيدن لنگه ها را آسان نموده اند.

ويژگي پنجره ارسي :

۱- اختصاص حداقل جا در موقع باز و بسته شدن

۲- ايجاد ارتباط بصري به شكل هاي مختلف با محيط سرسبز حياط

۳- هدايت نور مناسب به داخل اتاق

۴- جداره اي مناسب بين دو يا چند اتاق

كاركرد ديگر پنجره ي ارسي ايجاد زيبايي در نماي ساختمان مي باشد . پنجره ي ارسي تنها براي تامين عوامل ذكر شده مورد توجه قرار نداشت، بلكه مانند بسياري از عناصر معماري نقشي مهم در تزئين و زيباسازي بنا ايفا مي كند به نحوي كه در بسياري از انواع فضاهاي معماري كاخ ها، باغ ها و خانه هاي ثروتمندان به صورت مهم ترين عامل در طراحي و تزئين نماي دروني و بيروني به كار مي رفت، به همين سبب شكل، اندازه، رنگ بندي، موقعيت و سازماندهي آن در نما بادقت مورد توجه قرار داشت .